Jednym z najważniejszych elementów w samochodzie jest układ kierowniczy. Od niego zależy nie tylko precyzja prowadzenia, ale co najważniejsze Wasze bezpieczeństwo. Kontrolę geometrii zawieszenia powinniście wykonywać przy każdej wymianie opon, a nie dopiero w sytuacji, gdy zaczynacie czuć niepokojące znoszenie pojazdu podczas jazdy. Zadbajcie o swoje bezpieczeństwo i Waszych pasażerów zawczasu, aby nie musieć ponosić konsekwencji własnego zaniedbania.
Geometria, a co to właściwie jest?
Geometria kół związana jest z zawieszeniem samochodu, a dokładnie z ustawieniem kątów pewnych jego elementów. Prawidłowe ustawienie wspomaga zwrotność pojazdu, ułatwia jazdę po linii prostej, w znacznym stopniu zapobiega niewłaściwemu zużywaniu się opon oraz zapewnia optymalną przyczepność opony z jezdnią.
Podstawowe parametry geometrii
Na geometrię zawieszenia składają się:
- zbieżność kół – jest to kąt położenia kół jednej osi względem siebie. W większości modeli samochodów osobowych koła na jednej osi nie są położone idealnie równolegle względem siebie. Są one skierowane pod bardzo niewielkim kątem do wewnątrz lub na zewnątrz. Wartość zbieżności mieści się w przedziale od +3 stopnie (mocno zbieżne) do -3 stopnie (mocno rozbieżne). Koła na jednej osi muszą mieć taką samą zbieżność. Jeżeli koła tej samej osi zwrócone są do wewnątrz, wówczas mówimy, że jest to ustawienie zbieżne dodatnie. Jeśli natomiast koła tej samej osi skierowane są na zewnątrz, wówczas mamy do czynienia ze zbieżnością ujemną, zwaną rozbieżnością. W sytuacji natomiast, gdy koła są idealnie równoległe względem siebie mówimy o zbieżności zerowej. W zależności od stosowanego napędu: na tylne koła, na przednie koła lub 4×4 oraz przeznaczenia pojazdu stosowane są różne ustawienia.
- kąt pochylenia kół – to kąt zawarty między pionem a płaszczyzną koła. W sytuacji, gdy koło pochylone jest na zewnątrz mamy do czynienia z dodatnim kątem pochylenia, natomiast przy pochyleniu do wewnątrz mówimy o kącie ujemnym. Tylne koła napędzające oś sztywną mają najczęściej kąt pochylenia równy 0 stopni, natomiast koła prowadzone na wahaczach posiadają niewielkie położenie ujemne. Ustawienie tego parametru zapobiega nadmiernym odkształceniom opony i wpływa na przyczepność w zakrętach i podczas hamowania.
- kąt pochylenia osi sworznia zwrotnicy – sworzeń to część, której zadaniem jest połączenie wahacza ze zwrotnicą. Jest to element ruchomy, który ma postać kulowego przegubu. Wspomniany kąt występuje pomiędzy sworzniem zwrotnicy a prostą pionową koła, ta wartość zwana jest także promieniem zataczania.
- kąt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy – znajduje się między osią sworznia zwrotnicy a prostą pionową koła. Jeśli punkt przecięcia osi sworznia zwrotnicy z podłożem wyprzedza punkt styku opony z podłożem, to kąt ten ma wartość dodatnią i jest to tzw. wyprzedzenie. W przeciwnym przypadku kąt będzie posiadał wartość ujemną i określany jest mianem opóźnienia osi sworznia zwrotnicy. Ten element zawieszenia odpowiada mi.in. za utrzymanie kierunku oraz stabilizację kół podczas jazdy.
Symptomy źle ustawionej geometrii:
- ściąganie samochodu na jedną ze stron drogi,
- konieczność ciągłej korekty toru jazdy,
- opóźniona reakcja samochodu na ruchy kierownicą,
- popiskiwanie opon,
- przyspieszone i nierównomierne zużycia bieżnika opon nawet o połowę,
- przyspieszone zużycie elementów zawieszenia,
- przyspieszone zużycie elementów układu kierowniczego,
- zwiększone spalanie, na skutek dodatkowych oporów w czasie jazdy,
- niski komfort prowadzenia, wymagający od kierowcy ciągłych korekt toru.
Regularnie kontrolujcie stan techniczny samochodu
Zaleca się kontrolę geometrii raz w roku, najlepiej po zimie. Prawidłowo działająca powinna zapewnić utrzymywanie kierunku w trakcie jazdy na wprost, toczenie się kół kierowanych bez poślizgu przy skręcie oraz samoczynne ich powracanie do pozycji odpowiadającej jeździe na wprost po pokonanym zakręcie.
Geometrię kół ustawia się w wyspecjalizowanych warsztatach. Potrzebny do wykonania tej usługi specjalistyczny sprzęt, może być obsługiwany tylko przez wykwalifikowany personel.
Ustawienie geometrii samochodowej jest możliwe tylko w samochodzie, który ma sprawne zawieszenie i układ kierowniczy. Jeżeli pojazd ma uszkodzone drążki kierownicze, wahacze lub inne elementy, to regulacja nie będzie wykonalna.