Długość drogi hamowania pojazdu zależy od bardzo wielu czynników. Do najważniejszych należą prędkość, czas reakcji kierowcy, warunki pogodowe, stan opon, przyczepność oraz jakość hamulców. W sytuacji awaryjnego hamowania każdy metr ma kolosalne znaczenie. Wydłużenie o kilka metrów przekształci niegroźną stłuczkę z porysowanym zderzakiem w poważny wypadek.
Trochę fizyki
Droga hamowania to odległość przebyta przez dany pojazd w czasie od uruchomienia hamulca pojazdu do momentu całkowitego zatrzymania się na równej drodze. Najczęściej podaje się drogę hamowania z prędkości 100 km/h do całkowitego zatrzymania, po to, aby wartości były porównywalne.
Prędkość
Prędkość jest jednym z najważniejszych czynników decydujących o tym, czy pojazd uda się zatrzymać przed przeszkodą, czy nie. Nawet nieznaczny wzrost prędkości w znaczący sposób przekłada się na długość drogi hamowania.
W zależności od prędkości pojazdu droga hamowania samochodu osobowego na suchej i równej nawierzchni asfaltowej wynosi:
- 30 km/h – 4,5-5 m,
- 50 km/h – 12-13 m,
- 70 km/h – 24-25 m,
- 90 km/h – 40-42 m,
- 110 km/h – 60-62 m,
- 130 km/h – 85-87 m,
- 150 km/h – 116-120 m.
Czas reakcji kierowcy
Umiejętności i doświadczenie kierowcy w niezwykle dużym stopniu wpływają na drogę hamowania. Jednym słowem – krótszy czas reakcji to krótsza droga hamowania!Średni czas reakcji wynosi około 1 sekundy. Wprawni kierowcy reagują szybciej, ci mniej doświadczeni – niestety dużo wolniej. Szybkość reakcji zależy od indywidualnych predyspozycji kierowcy. Bardzo trudno jest skrócić czas reakcji człowieka. To powolny i ciężki proces. Za to w bardzo prosty sposób można go wydłużyć. Wystarczy zwykłe niewyspanie czy rozkojarzenie prowadzące do znacznego obniżenia naszej czujności.
Układ hamulcowy
Układ hamulcowy pojazdu to wszystkie elementy mające na celu zatrzymanie pojazdu będącego w ruchu, a także utrzymanie go w miejscu np. na pochyłości. Każdy samochód posiada dwa układy hamulcowe: podstawowy i dodatkowy. Układ podstawowy, zwany roboczym, uruchamiany jest nogą poprzez naciśnięcie pedału hamulca. Natomiast układ dodatkowy, zwany awaryjnym lub potocznie “ręcznym”, to hamulec, który służy głównie jako hamulec postojowy w celu zabezpieczenia pojazdu przed zjechaniem z miejsca postoju. W razie awarii hamulca podstawowego ma on za zadanie awaryjne wyhamowanie pojazdu. Uruchamiany jest przez zaciągnięcie dźwigni lub przyciśnięcie przycisku na desce rozdzielczej. Hamulce w samochodzie muszą być sprawne. To one decydują o bezpieczeństwie wszystkich uczestników ruchu drogowego.
Stan amortyzatorów
Zużyte amortyzatory mogą spowodować utratę stabilności auta i wydłużyć drogę hamowania. Gdy ich zużycie kształtować się będzie na poziomie 50%, odległość niezbędna do całkowitego zatrzymania pojazdu z prędkości 50km/h, może wydłużyć się aż o 2 metry.
Opony
Rodzaj oraz stan opon w znaczny sposób wpływa na długość drogi hamowania. Opony letnie zbudowane są ze specjalnej mieszanki, która oferuje doskonałą przyczepność samochodu, zarówno na suchych jak i mokrych nawierzchniach, jednak przy dodatnich temperaturach. Z kolei opony zimowe cechują się nadzwyczajną przyczepnością na pokrytych śniegiem i lodem nawierzchniach dróg oraz na mokrych nawierzchniach przy niższych temperaturach.
W oponach zimowych mieszanka tworząca bieżnik zawiera więcej kauczuku naturalnego, więc nie twardnieje przy spadku temperatury poniżej 7°C. Opona zachowuje elastyczność i giętkość w chłodnym klimacie, co skutecznie przyczynia się do skrócenia drogi hamowania.
Rodzaj nawierzchni
Ma bardzo istotne znaczenie przy ocenie długości drogi hamowania naszego pojazdu. O szybkości wytracania prędkości przez auto decydują opory toczenia i siła tarcia wytworzona pomiędzy oponą a podłożem, z którym się styka. Znaczący wpływ na szybkie wytracania prędkości pojazdu ma rodzaj nawierzchni, po której porusza się pojazd, temperatura otoczenia oraz śnieg i lód na drodze. Gdy nawierzchnia pokryta jest śniegiem, długość drogi hamowania wydłuża się dwukrotnie, a gdy pokryje ją lód aż czterokrotnie.
Masa pojazdu
Im większa masa samochodu, tym bardziej obciążony zostaje układ hamulcowy. Wzrost masy powoduje, że przednie tarcze oraz klocki wykonują większą pracę w celu zatrzymania pojazdu i szybciej się rozgrzewają. Jeżeli nie zostaną schłodzone w odpowiednim czasie, mogą ulec przegrzaniu, co spowoduje powstanie tzw. efektu miękkiego pedał hamulca. Gdy dopuścimy do takiej sytuacji, auto nie będzie w stanie efektywnie wytracić swej prędkości. Jest to szczególnie istotne, gdy poruszamy się mocno obciążonym samochodem po zatłoczonym i zakorkowanym mieście.
W jaki sposób bezpiecznie hamować?
Jeżeli kierowca zadba o zachowanie odpowiedniego odstępu od innych pojazdów, bezpiecznie zahamuje. Niestety bardzo często można zauważyć samochody jeżdżące po naszych drogach “zderzak w zderzak”. W sytuacji awaryjnej kierowca nie będzie w stanie wyhamować i kolizja murowana!
Polskie przepisy nie precyzują, jaka jest minimalna odległość między pojazdami poruszającymi się w kolumnie. Wyjątek stanowi jazda w tunelu. Poza obszarem zabudowanym w tunelach o długości przekraczającej 500 m, należy utrzymywać odstęp od poprzedzającego pojazdu nie mniejszy niż: 50m dla kierujących pojazdem o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t lub autobusem oraz 80 m, jeżeli kierują zespołem pojazdów. W każdym tunelu wymagany odstęp może być również regulowany za pomocą znaku drogowego, który ma oczywiście pierwszeństwo przed zasadami ogólnymi.
Zaleca się jednak zachować bezpieczną odległość wynoszącą:
- 30 metrów przy poruszaniu się z prędkością 50 km/h,
- 50 metrów przy poruszaniu się z prędkością 90 km/h,
- 65 metrów przy poruszaniu się z prędkością 100 km/h.
Droga hamowania zależy od bardzo wielu czynników. Prędkość oraz czas reakcji to dwa najważniejsze czynniki decydujące o tym, czy uda się zatrzymać przed przeszkodą, czy nie. Niewielki wzrost prędkości zasadniczo wydłuża drogę hamowania, dodać jeszcze należy czas reakcji kierowcy. Dlatego tak istotne jest to, żeby za kierownicę wsiadać wypoczętym, a w podróży robić częste przerwy pozwalające na zachowanie odpowiedniej koncentracji.